همه آنچه که باید درباره دهستان جاسب بدانید

مشخصات

کشور	ایران
استان	مرکزی
شهرستان	دلیجان
بخش	مرکزی شهرستان دلیجان
دهستان	جاسب
جمعیت	۱٫۵۹۰ نفر
مذهب	شیعه
زبان گفتار	فارسی و زبان راجی
ارتفاع از سطح دریا	1200 متر
شرایط آب و هوا	کوهستانی
ره آورد	گردو، بادام

دهستان جاسب دهستانی است در بخش مرکزی شهرستان دلیجان، استان مرکزی، ایران.  این دهستان دارای ۷ روستا می‌باشد و در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی دلیجان در ایران قرار دارد. این دهستان در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان دلیجان و در نزدیکی سد پانزده خرداد واقع شده که از شمال به روستای کرمجگان، از جنوب به نراق، از شرق به اردهال و از غرب به دلیجان راه دارد و شامل ۷ پارچه آبادی است که نام جاسب را برخود دارد. امروزه اغلب مردم جاسب مسلمانان شیعه هستند. در سال ۱۹۵۰ میلادی بیش از نیمی از مردم کروگان بهایی بودند. جمعیت کل این هفت روستا در حال حاضر حدود ۱٫۵۹۰ نفر (طبق آمار ۱۳۹۵) است، اما این رقم در حال حاضر رو به کاهش است زیرا تعداد بیشتری از جوانان زندگی روستایی را رها کرده و به شهرهای بزرگتر مانند تهران و اصفهان می‌روند. مرکز اصلی جمعیت در کروگان واقع شده‌است که بزرگ‌ترین روستا از هفت روستا است و پس از آن بیژگان از نظر وسعت قرار دارد. وستاهای جاسب جز روستاهای کشاورزی سنتی ایران به‌شمار می‌روند. این مزارع از طریق سیستم قنات‌های روباز آبیاری می‌شوند که از آب قنات‌های مجاور تغذیه می‌شود. از آب قنات‌ها در تابستان و بهار که کشاورزی در اوج فعالیت است استفاده می‌شود. در طول ماه‌های سرد زمستان که دمای هوا می‌تواند به ۳۰- درجه سانتی‌گراد برسد و چندین متر برف می‌بارد، کشاورزی انجام نمی‌ شود، زیرا هوای سرد اجازه نمی‌دهد زندگی گیاهی رشد کند. قالی بافی از نظر اهمیت بعد از کشاورزی رتبه دوم را داشت. در طول سال‌ها صدها فرش گران‌بها توسط جمعیت زنان محلی ساخته‌شد. دهستان جاسب منطقه ­ای ییلاقی با کوه­ های سربفلک کشیده، باغ ها و مزارع پر درخت، چشمه­ ها، مراتع سرسبز، درختان عظیم گردو، بادام و چنار با مناظر طبیعی و چشم اندازهای روح پرور نظر هر بیننده ­ای را به خود جلب می­ کند. برای رسیدن به این ییلاق ابتدا باید یک مسیر پر پیچ و خم کوهستانی و دره­ای را بپیماییم و پس از طی مسافتی به اولین روستای منطقه یعنی بیجگان برسیم. این منطقه در فصل تابستان که گرما شدت می­ یابد مکان بسیار مناسب و دلپذیری جهت اسکان و استفاده از طبیعت آن است. رودخانه فصلی ازنا از ارتفاعات دهستان جاسب سرچشمه می­ گیرد و فقط در اسفند و فروردین و تا خردادماه آب دارد. عبور این رودخانه از مسیر روستاهای بیجگان و سقونقان، واران، روگان و هرازجان و نیز به علت کوهستانی بودن مناطق فوق آب و هوای با طراوتی را در فصل تابستان ایجاد می­ کند. این منطقه محل تلاقی رویشگاه زاگرس با ارتفاعات مرکزی ایران است. از گونه­ های مهم گیاهی می­ توان از بادام کوهی، بنه، زرشک، زالزالک و فرفیون و از گونه ­های مهم جانوری می توان از بز و پازن، قوچ و میش، آهو، پلنگ و گرگ، بلدرچین و سارگپه نام برد. غیر از زبان فارسی، بیشتر مردم روستاهای واران و زر به زبان راجی حرف می‌زنند و لهجه شیرینی دارند. زبان راجی به زبان فارسی دری شبیه است. مردم بعضی از شهرهای نزدیک جاسب مثل دلیجان، نراق، محلات و نطنز هم به همین زبان حرف می‌زنند؛ البته تلفظ بعضی کلمه‌ها در شهرهای مختلف منطقه با هم متفاوت است. کرگانی هم زبان دیگری‌ است که در میان مردم روستای کروگان رواج دارد. پوشش مردم در همه جای استان مرکزی تقریباً شبیه هم است. به‌طور کلی لباس‌های محلی در این منطقه سرپوش، تن‌پوش و پاپوش هستند. مردها برای سرپوش از کلاه‌های نمدی استفاده می‌کنند و تن‌پوششان از قبا، کوینک یا پیرون و پوستی است؛ بخش‌های مختلف این تن‌پوش پاچین، کوینک، قربند و کت است. خانم‌ها کلاه، چارقد، کلقی و دستمال می‌پوشند و تن‌پوش‌هایشان رنگ‌های شاد و تزیین‌های خاصی دارد. در هر منطقه هم از شال پا و کفش‌های متنوع برای پاپوش استفاده می‌کنند. اگر شما مایلید از سمت تهران به جاسب بروید، مسیر این گونه است: از جاده قدیم قم به اصفهان، پس از پشت سر گذاشتن سلفچگان به سمت دلیجان ادامه مسیر دهید و حدود ۵ کیلومتر مانده به دلیجان در حالی که سد پانزده خرداد را در سمت راست خود مشاهده می­ کنید، دوربرگردان را به سمت روستای جاسب برگردید.
 

جای‌ های دیدنی دهستان جاسب

 

غار نخجیر چال

یکی از عجیب‌ترین و در عین حال زیباترین جاهای دیدنی دهستان جاسب، غار نخجیر چال است. این غار قدیمی که بیش از 20 میلیون سال قدمت دارد در مسیر دلیجان واقع شده است. غار نخجیر چال جاذبه‌ای اسرارآمیز با وسعت حدودی 6 کیلومتر است که بازدید از آن تجربه جالبی را برایتان رقم می‌زند. این غار یکی از چندین غار زنده آهکی در جهان است که حدود 60 سال از کشف آن می‌گذرد. نخجیر چال با سنگ‌های زینتی، بلورهای رنگارنگ، قندیل‌های تماشایی و طرح و نقش‌های جذابی که دارد، حسابی توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند. این غار تصویر منحصربه‌فردی را روبه‌رویتان قرار می‌دهد که دیدنش شما را به وجد می‌آورد. غار نخجیر چال دهستان جاسب حدود 20 متر ارتفاع دارد که امکان پیاده‌روی و غارنوردی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد. در این غار مجسمه‌هایی نیز قرار گرفته‌اند که با نورهای رنگی تزئین شده‌اند و زیبایی غار را دو چندان کرده‌اند. همچنین آب زلالی در دل غار جاری است که روستاهای اطراف از آن استفاده می‌کنند. در مسیر رفت و برگشت غار نخجیر چال جاسب حدود 470 پله قرار دارد که بازدید از آن را برای افرادی که محدودیت حرکتی دارند، کمی سخت می‌کند.
 

دره ازنا

دره ازنا را می‌توان عامل اصلی تشکیل دهستان جاسب و آبادی‌هایش دانست. این دره محل برخورد رشته‌کوه‌های زاگرس با صخره‌های سر به فلک کشیده مرکزی ایران است که طبیعتی چشم‌نواز دارد. قرارگیری کوه‌های بلند که از میانه آن‌ها جاده‌های پیچ‌درپیچ و باریک عبور می‌کنند بسیار تماشایی است. اگر می‌خواهید چند عکس متفاوت و زیبا از سفر خود ثبت کنید، سری به طبیعت بی‌نظیر دره ازنا دهستان جاسب بزنید. دره ازنا در طول هزاران سال به طور طبیعی ایجاد شده و شیارهای زرد، نارنجی و قهوه‌ای آن بسیار خیال‌انگیزند. این دره در 20 کیلومتری دلیجان قرار گرفته است؛ بنابراین اگر به دلیجان رفتید، بازدید از این دره افسانه‌ای را از یاد نبرید.
 

گورستان دهستان جاسب

یکی دیگر از جاذبه های قدیمی دهستان جاسب، گورستان قدیمی آن است که قدمتش به دوران صفویه برمی‌گردد. در قبرستان قدیمی جاسب سنگ‌نوشته‌های جالبی قرار گرفته‌اند که بازدید از آ‌ن‌ها خالی از لطف نیست. این قبرستان در روستای واران دهستان جاسب قرار گرفته است. وجود آثار قدیمی در این محل سبب شده که این بنای تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد.
 

برج هرازجان

در روستای هرازجان دهستان جاسب برجی قدیمی دارد. آنطور که به نظر می‌رسد از این برج برای نگهبانی در زمان‌های گذشته استفاده می‌شده است. اگر از بازدید بناهای تاریخی لذت می‌برید، برج هرازجان با معماری جالبش می‌تواند برایتان جالب باشد؛ هرچند که بخش زیادی از آن در طول سال‌ها از میان رفته است.
 

غار سیجان

یکی دیگر از غارهای دهستان جاسب در 5 کیلومتری روستای واران، غار سیجان است. این غار میان مردم محلی جاسب به سی‌جوان نیز معروف است که از عقیده برخی افراد مبنی بر ناپدید شدن 30 جوان در این غار سرچشمه می‌گیرد.
 

مسجد جامع امام حسن

در دهستان جاسب بنایی تاریخی از دوران صفویه وجود دارد که به مسجد جامع بیجگان معروف است. از نکات جالب درباره این مسجد جاسب می‌توان به کتیبه سنگی محراب مسجد اشاره کرد که روی آن اسمای الهی، مدحی از امام علی و نام شاه طهماسب صفوی حک شده است.
 

آثار باستانی دهستان جاسب

تپه قلعه کوه امام علی

تپه قلعه سرخ

تپه قلعه وشتکان

تپه قلعه وسقونقان

تپه کوه امام ولی کروگان

قبرستان بیجگان.
 

امامزاده‌ های دهستان جاسب

مردم دهستان جاسب مراسم مذهبی و معنوی متعددی در امامزاده‌ها برگزار می‌کنند. به همین دلیل امامزاده‌ها در جاسب مانند هر جای دیگر ایران از ارزش و احترام بالایی برخوردارند. دو امامزاده‌ معروف دهستان جاسب عبارتند از:
 

امامزاده اسحاق

این امامزاده در حوالی روستای بیجگان قرار دارد و یکی از نوادگان امام جعفر صادق به نام عیسی و زنی به نام مریم در آن دفن شده‌اند. محلی‌ها این مکان را بارگاه عیسی بن مریم می‌دانند.
 

امامزاده حمزه

این امامزاده در روستای کروگان دهستان جاسب واقع شده است.
 

روستاهای دهستان جاسب

 

روستای بیجگان

بیجگان اولین آبادی از دهستان جاسب است. اهالی این منطقه از قدیم به دامداری و کشاورزی مشغول بوده‌اند و محصولات عمده این روستا گردو، بادام و میوه‌های مختلف است.
 

روستای وشتکان

وشتکان روستایی در شمال دهستان جاسب است که پس از بیجگان قرار دارد. در این روستا درختان گردوی زیادی دیده می‌شود که برخی از آن‌ها در اثر خشکسالی از بین رفته‌اند. به همین دلیل رشته قناتی در کوچه‌باغ‌های وشتکان جاسب حفر کرده‌اند.
 

روستای وسقونقان

یکی از روستاهای خوش آب‌وهوا در دهستان جاسب، وسقونقان است. این روستا حدود 700 نفر جمعیت دارد که اکثر اهالی آن به باغداری و کشاورزی اشتغال دارند. در روستای وسقونقان سه قنات وجود دارد که به برکت آن‌ها محصولاتی مختلفی در این روستا پرورش می‌یابد. سیب‌زمینی، گردو، انگور، هلو، زردآلو و غلات عمده محصولات این منطقه از دهستان جاسب است.
 

روستای هرازجان

هرازجان از دیگر روستاهای دهستان جاسب است. این روستا جمعیت جوانی دارد و مردم محلی به آن هزار جوان نیز می‌گویند.
 

روستای واران

روستای واران یکی از روستاهای زیبای جاسب است که در بخش مرکزی دهستان جاسب جا خوش کرده است. در این روستا علاوه بر جاذبه های گردشگری، مراکز فرهنگی از جمله دانشگاه آزاد جاسب نیز قرار گرفته است.
 

روستای کروگان

کروگان از دیگر روستاهای دهستان جاسب در نزدیکی واران است. این روستا بزرگ‌ترین روستای دهستان جاسب محسوب می‌شود.
 

روستای زُر

روستای زُر یکی از روستاهای کوچک دهستان جاسب است. جمعیت این روستا بر اساس آمار سرشماری در سال 1385، 164 نفر بوده است.